Ένα θέμα που παρέμεινε κρυφό για πολλά χρόνια και αποτυπώθηκε στο μυαλό της Κύπριας δημοσιογράφου Μαρίνα Χατζηκώστα θέλησε να αποκαλύψει στους διαδικτυακούς της φίλους μέσα από το προσωπικό της blog. Ένα περιστατικό που καταδεικνύει ότι η σεξουαλική παρενόχληση δεν αφορά μόνο το χώρο του αθλητισμού αλλά κατ’ επέκταση και το χώρο των κυπριακών δημοσιογραφικών γραφείων.
«Δεκαετίες πριν. Χτυπάει το κινητό μου. Απαντώ.
– Χατζηκώστα να είσαι στο γραφείο μου αύριο στις εννέα.
Πήγα. Δεν ήμουν μόνη. Υπήρχαν μάρτυρες!
– Θα τα πάμε πολύ καλά εμείς. Είμαι πολύ ευχαριστημένος από τη δουλειά σου. Έχεις φλόγα.
– Ευχαριστώ πολύ.
– Μπορώ να σου προσφέρω πολύ περισσότερα. Θέλεις να κάτσεις στο γραφείο μου; Να δεις από αυτή την πλευρά τον κόσμο;
– Όχι ευχαριστώ.
– Θα τα βρούμε εμείς. Είμαι σίγουρος. Είσαι πολύ έξυπνη.
Με τα πολλά με τα λίγα έφυγα και πήγα στο γραφείο μου αλαφιασμένη και πανικόβλητη. Μοιράστηκα το γεγονός με δύο συναδέλφους. Άντρες. Παλιές καραβάνες του χώρου που είχαν κερδίσει την εμπιστοσύνη μου. Το μεσημέρι είχαμε το πάρτι των Χριστουγέννων στον τηλεοπτικό σταθμό. Με πλησιάζει.
– Ξέρεις το τάδε βιβλίο;
– Όχι.
– Μου αρέσουν τα βιβλία που ταλαιπωρούν το μυαλό μου.
– Οι δύσκολες αναγνώσεις είναι για τα έξυπνα μυαλά!
– Όταν κάτι μου δυσκολεύει το μυαλό, μου προκαλεί το συναίσθημα του οργασμού. Εσύ για παράδειγμα, μου δυσκολεύεις το μυαλό.
– Μην συνεχίζετε.
– Θέλω να σου προκαλέσω οργασμό.
– Σταματήστε τώρα. Δεν ενδιαφέρομαι.
– Ας δοκιμάσουμε πλατωνικά. Είμαι σίγουρος ότι θα τα βρούμε.
Ήμουν μόλις 23 χρονών. Ήταν 65. Ισχυρός. Πανίσχυρος. Είχε την απόλυτη εξουσία στην κοινωνία, στην πολιτική, στη δικαιοσύνη και φυσικά στο αν θα έχω μισθό. Βέβαια είχε και το πάνω χέρι στο αν θα ξαναβρώ δουλειά, διότι βλέπεις το σύστημα ζέχνει ολόκληρο κι εγώ ήμουν στα πρώτα βήματα της καριέρας μου. Με είχαν πείσει ότι έπρεπε να φτύσω αίμα στη δημοσιογραφία. Είχα πολύ μικρό μυαλό, έλεγαν οι διευθυντές…οι οποίοι με συμβούλευσαν κομψά να μην προχωρήσω με καταγγελία και πως αν δεν ανταποκριθώ απλώς θα σταματήσει να ασχολείται. Όπως και έκανα. Αν μετάνιωσα; Ναι. Διότι σταμάτησε όταν βρήκε νέο παιχνίδι.
Από τότε και για τα επόμενα 10 χρόνια ως δημοσιογράφος έπρεπε να σταματάω τον κάθε ανώτερο συντάκτη, τον κάθε ισχυρό διευθυντή, τον κάθε πολιτικό που θεωρεί πως είναι ο ίδιος το σύστημα, όχι ότι οφείλει να το υπηρετεί, και κανείς δεν μπορεί να τον αγγίξει! Να τους σταματάω από προσβολές, από υποτίμηση, από άσχημη συμπεριφορά…από παρενοχλήσεις και απειλές. Βλέπεις οι δημοσιογράφοι με πάθος μπορούν να υπερασπιστούν την αλήθεια του καθενός, να ορθώσουν ανάστημα για κάθε θύμα, για κάθε πολίτη, για κάθε παιδί, για κάθε γυναίκα, για κάθε άντρα, για κάθε έναν που χρειάζεται μαζική στήριξη…εκτός…από τον εαυτό τους. Σε αυτά τα δέκα χρόνια όμως μεγάλωσα, δυνάμωσα, στάθηκα στα πόδια μου και κατάφερα να σταθώ δίπλα σε άλλα κορίτσια, φοβισμένα, σε απόγνωση.
Παραιτήσου λένε διάφοροι σε γενικές συζητήσεις.
Κάθε φορά που διαβάζω ένα παραιτήσου στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης μου έρχεται μια παλινδρόμηση… Κι αν παραιτηθώ με τι χρήματα θα φάω; Πώς θα ταΐσω και θα ντύσω το παιδί μου. Πώς θα πληρώσω το ενοίκιο, τους λογαριασμούς…
-Δεν μπορείς να αλλάξεις το σύστημα.
– Δεν θα ξέρω αν δεν προσπαθήσω. Στο κάτω κάτω εγώ δεν θέλω να είμαι μέρος ενός τέτοιου συστήματος.
Συζήτηση σε αίθουσα σύνταξης. Εγώ και ο παραγωγός. Οι δικές μας φωνές καλύπτονται από τις αγριοφωνάρες της διευθύντριας που για πολλοστή φορά μέσα στην ημέρα εξευτελίζει κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια του ανθρώπινου δυναμικού των ειδήσεων. Συνθήκες απάνθρωπες. Το μυαλό μου ταξιδεύει τότε που χτύπησα την πόρτα στο γραφείο ενός από τους διευθυντές.
– Ξέρεις, υπάρχει άτομο στην αίθουσα σύνταξης που βλέπει τσόντες και αυναν…καταλαβαίνεις;
-Δεν σοβαρολογείς.
-Υπάρχει ζήτημα. Γενικό αλλά και ειδικό. Υπάρχουν πανικόβλητες συνάδελφοι, αλλά φοβούνται να σου μιλήσουν. Δεν μπορώ να μείνω άπραγη. Έχει προχωρήσει και σε παρενοχλήσεις. Δεν μπορώ να σου πω ονόματα, γιατί φοβούνται. Θα σου πω όμως ότι με καλούν στα γραφεία τους όταν δέχονται παρενοχλήσεις, για να μπορέσει να διακόψει κάποιος. Φοβούνται. Και είναι εμετικό ναι, αλλά όσοι δεν φοβούνται τρολάρουν!
-Θα το λύσουμε αυτό. Σε ευχαριστώ που μου μίλησες.
Εγώ έφυγα από την ειδησεογραφική δημοσιογραφία, αλλά το άτομο αυτό όχι. Του έγινε επίπληξη έμαθα. Καταλαβαίνεις λοιπόν; Άλλωστε πως θα διώξεις ένα κακοποιητικό ή διεφθαρμένο ή διεστραμμένο άτομο, όταν υπάρχουν ράμματα για τη δική σου γούνα; Όταν εσύ χρησιμοποιείς την ισχύ σου εναντίον άλλων;
Το μυαλό μου γυρίζει τώρα σε μία άλλη αίθουσα σύνταξης. Εδώ μας έχουν απλήρωτους και μας φωνάζουν γιατί ρωτάμε πότε θα πληρωθούμε. Ο τηλεοπτικός σταθμός έχει μόλις ανοίξει και το χρήμα, ξέρουμε, ρέει άφθονο. Τηλεφωνώ στην Αντριάνα (για την ακρίβεια είναι ψευδώνυμο για πραγματικό πρόσωπο το οποίο δεν μπορώ να πω λόγω αναγνωρισιμότητας) και της μιλάω για το τότε. Χρόνια πριν. Πρώτο θέμα στο δελτίο παίζουν οι καταγγελίες #Metoo στον χώρο του αθλητισμού.
-Μήπως ήρθε η ώρα;
-Κάθε μέρα έχω στον μυαλό μου τον τάδε… Αλλά δεν είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για τη δημοσιογραφία.
-Εγώ πάντως είμαι. Για όσα έζησα και όσα είδα.
-Θα λένε όλοι: να τις πουτ@ν3ς.
-Μήπως γινόμαστε συνένοχες; Θυμάσαι τι έλεγε; Ότι θα μας γ@μ!σ3! όλες…Θυμάσαι τι έκανε;
Μία – μία οι περιπτώσεις που είδα συναδέλφους, γυναίκες και άντρες, να εξευτελίζονται από τους διευθυντές και τις διευθύντριες της αίθουσας σύνταξης περνάνε από το μυαλό μου. Μία – μία οι περιπτώσεις που είδα να βάζουν χέρι, να χαϊδεύουν επιδεικτικά τα γεννητικά τους όργανα, να μιλάνε χυδαία, να απειλούν, να φοβερίζουν, να γδύνουν με τα μάτια και να ξερογλείφονται. Όλα αυτά τόσο φυσιολογικά…ωσάν να είναι τα αυτονόητα!
Δημοσιογράφοι, επιχειρηματίες, πολιτικοί. Σιχασιά για όλους. Όχι για όλους ως ιδιότητα. Για όλους όσοι έχουν αυτή τη στάση!
Κάθε δάκρυ που σκούπισα, δικό μου και δικό σου, έχει μείνει στην καρδιά μου. Κάθε προσπάθεια να μιλήσω έπεσε στο κενό. Σιχάθηκα. Πουτ@ν3ς όλες, επαναλαμβάνει το μυαλό μου τη φράση!!! Να δούμε από πόσα κρεβάτια πέρασε για να κάνει καριέρα!
Πόσες φορές άκουσες αυτή την έκφραση; Πόσες φορές τη σκέφτηκες ίσως; Πόσες φορές την ξεστόμισες χωρίς να έχεις την παραμικρή ιδέα από πόσα κύματα πέρασε αυτό το κορίτσι, εγώ, αυτό το αγόρι, το παιδί κάποιου… για να αποδείξει την αξία του, να πάρει αυτό που του αξίζει, χωρίς να πεινάσει. Χωρίς να μείνει άστεγος. Έχεις ιδέα αλήθεια για τον αγώνα που δίνει; Έχεις ιδέα για το πόσες και πόσες φορές έκανε το μαξιλάρι του μούσκεμα από δάκρυα; Χωρίς να μπορεί να μιλήσει, γιατί βλέπεις, δεν έχουν όλοι πλάτες! Έχεις ιδέα σε πόσες χιλιάδες κομμάτια την έσπαγαν κάθε μέρα οι διευθυντές της; Έχεις σκεφτεί ποτέ πόσες και πόσες φορές χρειάστηκε να υπερασπιστεί τον εαυτό της, μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκα, ή επειδή είναι νέος ή επειδή είναι gay, σε αυτό το σαθρό σύστημα; Έχεις ιδέα πόσες φορές στάθηκε ανάχωμα μπροστά στους νεαρότερους συναδέλφους για να τους προστατεύσει; Ότι μπορεί να μην είχε φωνή στην δική της αρχή, αλλά ύψωσε φωνή και μπόι και ανάστημα όταν τα κατάφερε, για να προστατεύσει τα δικά σου παιδιά; Τα παιδιά κάποιου;…
Πράγματι η κοινωνία δεν είναι έτοιμη να ακούσει, να μαρτυρήσει, τις κακοποιήσεις στις αίθουσες σύνταξης, τις επιθέσεις στη δημοσιογραφία. Γιατί της κοινωνίας της είναι πολύ πιο βολικό να θεωρεί πως πέρασα από κρεβάτια για να κάνω καριέρα, από το να αποκαθηλώσει τα πρόσωπα της βρωμιάς και της δυσωδίας. Της κοινωνίας της είναι πολύ πιο εύκολο να κουτσομπολέψει τον δημοσιογράφο ή την παρουσιάστρια, να τους βρίσει και να τους επικηρύξει στα Social Media, από το να τους υπερασπιστεί και να αναλάβει τις δικές της ευθύνες.
Θα σου ξαναμιλήσω λοιπόν για την κακοποίηση στη δημοσιογραφία…γιατί τώρα δεν είσαι έτοιμος.
Την αγάπη μου
Μαρίνα Χατζηκώστα»
