Ο συγγραφέας Λύσανδρος Λυσάνδρου, γνωστός για το δίγλωσσο βιβλίο του Κάμνεις τον Ψύλλον Κάμηλον / Make a Mountain out of a Molehill, σχολιάζει την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη σύγχρονη κοινωνία, μέσα από ένα κείμενο που προκαλεί σκέψη και προβληματισμό.
Στο άρθρο του, ο συγγραφέας αναλύει πώς τα social media μετατρέπουν μικρές λεπτομέρειες σε μεγάλες υποθέσεις, δημιουργώντας συνθήκες υπερβολής, στρες και παραπληροφόρησης. Παράλληλα, επισημαίνει τη σημασία της Στωικής Φιλοσοφίας, με αναφορά στον Κύπριο φιλόσοφο Ζήνωνα τον Κιτιέα, ως ένα μέσο εξισορρόπησης απέναντι σε αυτές τις τάσεις.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο του συγγραφέα
«Στην εποχή της ψηφιακής επικοινωνίας, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Ενώ μας προσφέρουν αμέτρητες δυνατότητες για ενημέρωση, επικοινωνία, και ψυχαγωγία, δυστυχώς δεν είναι λίγες οι φορές που λειτουργούν ως ένα πεδίο υπερβολής, παραπληροφόρησης και έντασης.
Η δύναμη λοιπόν των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι αδιαμφισβήτητη. Από ένα μικροσυμβάν ή από ένα αθώο σχόλιο, τα πάντα μπορούν να ανατιναχτούν σε τεράστιες διαστάσεις. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενεργούν ως μεγεθυντικοί φακοί που όχι μόνο πολλαπλασιάζουν την προσοχή σε ένα ζήτημα αλλά και τη διογκώνουν πέραν την αληθινής της διάστασης. Μια μικρή λοιπόν λεπτομέρεια (ο ψύλλος) γίνεται η αφετηρία μιας διαδικασίας σταδιακών διογκώσεων, μέχρι που να καταλήξουμε στον υπερμεγέθη κάμηλον – μια ανησυχητική κατάσταση που χρήζει επειγόντως διάγνωση και διόρθωση.
Ένα μικρό συμβάν λοιπόν μπορεί τελικά να πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Μέσα από τις πλατφόρμες, όπως το X (τέως Twitter) ή το Instagram, οι χρήστες αναπαράγουν, σχολιάζουν, μεγεθύνουν, και πολλές φορές προσθέτουν αχρείαστη δραματικότητα. Ο ψύλλος γίνεται κάμηλος, καθώς κάθε πτυχή αναλύεται, διογκώνεται, και συχνά παραποιείται για να ταιριάξει με μία από τις πολλές και διάφορες αφηγήσεις που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο.
Η υπερβολή συχνά έχει κόστος. Ένα πολύ μικρό θέμα που διογκώνεται (ο ψύλλος που τον κάμνουν κάμηλον) μπορεί να επισκιάσει ή και ακόμα να εκτοπίσει τυχόντα σοβαρά και σημαντικά ζητήματα. Από ένα μικρό πρόβλημα τα πάντα μπορούν να εκραγούν σε αστρονομικές διαστάσεις. Στα όντως υπαρχτά στοιχεία συχνά προσθέτονται ανύπαρχτες φαντασιώσεις και ονειρώξεις.
Οι πιο πάνω αδικαιολόγητες καταστάσεις μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό ψυχολογικό στρες. Αυτό το άγχος μας στερεί την ευκαιρία να σκεφτούμε ψύχραιμα και να εξετάσουμε ορθολογιστικά και σε βάθος τα γεγονότα, όπως έχει διδάξει και η Στωική σχολή της φιλοσοφίας, ιδρυτής της οποίας ήταν ο Κύπριος Ζήνων ο Κιτιεύς (334 π.Χ. – 262 π.Χ.).
Όλα τα παραπάνω έχουν σε αρκετά μεγάλο βαθμό συζητηθεί και μελετηθεί ακόμα και από πανεπιστημιακούς ερευνητές. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να επισημάνω ένα συγκεκριμένο ζήτημα, που ανήκει στην ίδια κατηγορία και που αυτό είναι τόσο σοβαρό όσο και τα αναφερθέντα, που όμως έχει αδικαιολόγητα παραμεληθεί. Ένα από τα πολλά κακώς έχοντα της δικής μας εποχής του διαδικτύου φαίνεται, κατά την άποψη μου, ότι πολλοί άνθρωποι, σκόπιμα ή όχι, προβάλλουν, μέσω των κοινωνικών δικτύων, μια ανακριβή και παραπλανητική εικόνα για τους εαυτούς τους. Επίσης, πάρα πολύ λίγοι άνθρωποι φαίνεται να νοιάζονται για την μόρφωση και τις ηθικές αξίες των συνανθρώπων τους. Αντιθέτως, το κύριο τους ενδιαφέρον φαίνεται να είναι η εξωτερική εμφάνιση και η επίδειξη υλικού πλούτου – κατά πόσον είναι όμορφοι, καλοντυμένοι, κομψοί, λεπτοί και λεφτάδες.
Επιπλέον, η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων στις εξόδους τους κύριο σκοπό έχουν να ειδωθούν, να φωτογραφηθούν, να δικτυωθούν και να προβάλουν τα νέα και ακριβά τους αποκτήματα (ενδυμασία, κινητά τηλέφωνα, αυτοκίνητα κλπ) παρά αληθινά να ψυχαγωγήσουν τους φίλους, γνωστούς, και τους εαυτούς τους. Γι’ αυτό, η δημόσια προβολή της δικής τους φυσικής, διανοητικής και πνευματικής υπόστασης δεν συνάδει κατ’ ανάγκη με τον δικό τους αληθινό εαυτό και συχνά αποκλίνει σημαντικά από την πραγματικότητα.
Περαιτέρω, πολλοί άνθρωποι συνήθως έχουν τουλάχιστον μια μικρή ατέλεια στην εμφάνιση η οποία ταλαιπωρεί την ζωή τους. Όταν αρχικά το συνηθισμένο μικρό ψεγάδι εντοπιστεί, κάποιος σπαταλά πολύ χρόνο μπροστά από ένα καθρέφτη και διαλογίζεται γι’ αυτό. Δυστυχώς, όταν κάποιος έχει κάτι το οποίο τον ενοχλεί και το γυροφέρνει στο μυαλό του όλη την ώρα, σταδιακά το πρόβλημα φουσκώνει και γίνεται μεγαλύτερο από ότι είναι στην πραγματικότητα. Ακολούθως, κάποιος μπορεί να γίνει τελείως απορροφημένος με αυτές τις ανησυχίες όλο το χρόνο. Τελικά, ένα αρχικά μικρό θέμα μπορεί να γίνει ένα πολύ δυσάρεστο, βασανιστικό και οδυνηρό πρόβλημα. Με άλλα λόγια, κάποιος καταλήγει και πάλιν να «κάμνει τον ψύλλον κάμηλον». Με αυτό τον τρόπο, κάποια ασήμαντα θέματα γίνονται σοβαρά, καταπιεστικά, και ενίοτε ανυπόφορα προβλήματα ιδιαίτερα στους επηρεασμένους και ευαίσθητους έφηβους.
Αν αντισταθούμε στον πειρασμό να «κάμνουμε τον ψύλλον κάμηλον», μπορούμε να καταλήξουμε σε ένα σωστό και ισορροπημένο αποτέλεσμα που να είναι σε απόλυτη αρμονία με την πραγματικότητα, κάτι που ήταν και παραμένει η κύρια διδασκαλία της Στωικής Φιλοσοφίας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
