Η πρώην Διευθύντρια των Φυλακών Κύπρου, που αποθεώθηκε διεθνώς για τις μεταρρυθμίσεις της, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο ερευνών. Δικαίωση για κάποιους ή άλλη μια υπόθεση με ερωτηματικά;
ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΠΕΛΕΚΑΝΟΥ
Το όνομα της Άννας Αριστοτέλους επιστρέφει και πάλι στην επικαιρότητα, μετά την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να τερματίσει τον αναπληρωματικό διορισμό της στο Υπουργείο Άμυνας και να εισηγηθεί την τοποθέτησή της σε διαθεσιμότητα, στο πλαίσιο της διερεύνησης της υπόθεσης που αφορά την κατοχή επίσημων εγγράφων από αρχιδεσμοφύλακα των Φυλακών. Σε δηλώσεις του, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης εξήγησε ότι η απόφαση λήφθηκε μετά από επιστολές της Αστυνομίας, ενώ σημείωσε ότι αυτή η εξέλιξη επηρεάζει και τα καθήκοντά της ως Επικεφαλής Ανθρωπιστικών Θεμάτων. Παράλληλα, για την περίπτωση της κας Αθηνάς Δημητρίου, αναφέρθηκε ότι αρμόδια Αρχή είναι η Ελεγκτική Υπηρεσία.
Η υπόθεση έχει ανοίξει ξανά τη συζήτηση γύρω από την περίοδο θητείας της κας Αριστοτέλους στη Διεύθυνση των Κεντρικών Φυλακών, η οποία χαρακτηρίστηκε —τουλάχιστον δημόσια— ως πρωτοποριακή, φιλάνθρωπη και μεταρρυθμιστική.
Ας μην ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκεια της θητείας της, οι Κεντρικές Φυλακές Κύπρου είχαν προσελκύσει το ενδιαφέρον διεθνών μέσων ενημέρωσης και πλατφορμών — μεταξύ αυτών και το Netflix — για την αξιοπρόσεκτη εικόνα του σωφρονιστικού συστήματος. Έγιναν γυρίσματα, λήφθηκαν συνεντεύξεις από κρατούμενους, και το σύστημα των Κυπριακών Φυλακών παρουσιάστηκε ως «παράδειγμα προς μίμηση», με σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και στόχο την ουσιαστική επανένταξη.
Πώς γίνεται ένα σωφρονιστικό σύστημα να προβάλλεται διεθνώς ως πρότυπο, και λίγα χρόνια αργότερα, το ίδιο πρόσωπο που ταυτίστηκε με αυτή την επιτυχία, να τίθεται σε διαθεσιμότητα υπό το βάρος έρευνας;
Όμως, την ίδια ώρα, πίσω από τις κάμερες, υπήρχαν φωνές εντός του προσωπικού που έκαναν λόγο για κλίκα και εσωτερικό κύκλο εξουσίας, όπου λίγοι «έδεναν και έλυναν», παραμερίζοντας θεσμικά όργανα και παραδοσιακές ιεραρχίες. Δεσμοφύλακες φέρονται να είχαν μπει στο περιθώριο, ενώ οι αποφάσεις λαμβάνονταν από μικρό αριθμό προσώπων με ανεξέλεγκτη επιρροή στη Διεύθυνση. Η υπόθεση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με απλοϊκά «ναι» ή «όχι». Για κάποιους, η τελευταία αυτή εξέλιξη φαντάζει ως μια καθυστερημένη δικαίωση· για άλλους, μια ακόμη περίπτωση που ενδέχεται να μείνει στον αέρα, με τον δημόσιο διάλογο να φουντώνει χωρίς τελικές απαντήσεις.
Δεσμοφύλακες φέρονται να είχαν μπει στο περιθώριο, ενώ οι αποφάσεις λαμβάνονταν από μικρό αριθμό προσώπων με ανεξέλεγκτη επιρροή στη Διεύθυνση.
Η Άννα Αριστοτέλους υπηρέτησε για χρόνια στη Διεύθυνση των Φυλακών και έγινε γνωστή για την ανθρωποκεντρική της προσέγγιση και την εκσυγχρονιστική πολιτική που υιοθέτησε. Οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων βελτιώθηκαν αισθητά και η ίδια είχε συχνά προβληθεί ως παράδειγμα κοινωνικά ευαίσθητης διοίκησης. Δεν ήταν λίγοι οι κρατούμενοι που δημόσια μίλησαν για την αξιοπρέπεια με την οποία τους αντιμετώπισε η τότε Διεύθυνση, αλλά ταυτόχρονα υπήρξαν φωνές – ιδίως εντός του προσωπικού – που είχαν εκφράσει έντονη δυσαρέσκεια, κατηγορώντας την για αυταρχικότητα, αδιαφάνεια ή επιλεκτικές αποφάσεις.
Συχνά κατηγορήθηκε από μερίδα του κόσμου-εντός και εκτός – ότι μετέτρεψε το σωφρονιστικό ίδρυμα σε κάτι που περισσότερο θύμιζε… ξενοδοχείο, με παροχές όπως πισίνα και διευκολύνσεις που ξεπερνούσαν τα εσκαμμένα για ένα σωφρονιστικό πλαίσιο. Αυτό προκάλεσε αντιδράσεις, ειδικά σε όσους θεωρούσαν ότι η «ανθρωπιστική» της πολιτική δεν ισορροπούσε με τις βασικές αρχές ασφαλείας και πειθαρχίας. Από τη θέση ενός απλού πολίτη, χωρίς εσωτερική γνώση για το πώς λειτουργούν τα υπουργεία ή τα σωφρονιστικά ιδρύματα, δεν μπορεί κανείς να κάνει κρίσεις χωρίς επιφυλάξεις. Ωστόσο, ένα ερώτημα ανακύπτει: Πώς γίνεται ένα πρόσωπο να επικροτείται για την «ανθρώπινη διαχείριση» των φυλακών και την ίδια στιγμή να προκαλεί τόσο έντονες αντιδράσεις από εσωτερικούς συνεργάτες και θεσμούς;
Η κοινή γνώμη έχει κουραστεί από υποθέσεις που ανοίγουν, προκαλούν δημόσιο σάλο και κλείνουν χωρίς ουσιαστική κατάληξη. Αν η υπόθεση αφορά πειθαρχικά ή ποινικά παραπτώματα, τότε πρέπει να υπάρξει διαφάνεια και απόδοση ευθυνών. Αν πρόκειται για εσωτερικές αντιπαραθέσεις και προσωπικές έριδες, τότε η Πολιτεία οφείλει να τις ξεκαθαρίσει και να προστατεύσει τη δημόσια διοίκηση από φθορά και σύγχυση. Η Άννα Αριστοτέλους υπήρξε μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες κρατικές λειτουργούς της τελευταίας δεκαετίας. Η υπόθεση που τώρα τη φέρνει ξανά στην επικαιρότητα είναι μια ακόμη υπενθύμιση πως οι θεσμοί κρίνονται από τη διαφάνειά τους και οι άνθρωποι από την τελική αποτίμηση του έργου τους — και όχι μόνο από το πώς παρουσιάζονται στη διάρκεια της θητείας τους.
Να μην ξεχάσουμε ότι την κα Αννα Αριστοτέλους είχε τη ευκαιρία να γνωρίσει η ηθοποιός και Πρόεδρος του ΕΟΤ, Άντζελα Γκερέκου, στο πλαίσιο των γυρισμάτων της επιτυχημένης σειράς «Η Γη της Ελιάς». Τα γυρίσματα είχαν διεξαχθεί για τον δεύτερο κύκλο της σειράς εντός των Κεντρικών Φυλακών Λευκωσίας, σε πραγματικά κελιά της γυναικείας πτέρυγας. Τότε, η ηθοποιός μέσω ανάρτησής της, είχε αναφερθεί για τη κα Αννα Αριστοτέλους, με θερμά λόγια όπου μάλιστα την χαρακτήρισε έως μια γυναίκα με όραμα, αξίες και ανιδιοτελή προσφορά. «Δεν έχει Facebook, Twitter, Instagram, ούτε ξέρει από “μάρκετινγκ” για να προβάλλει το έργο της – κι όμως το έργο της μιλά από μόνο του. Γνωρίσαμε μια γυναίκα που κάνει καλά τη δουλειά της, έχει όραμα, λειτουργεί με βάση έναν σπάνιο κώδικα αξιών και εμπνέει σεβασμό και εμπιστοσύνη – τόσο εντός όσο και εκτός των τειχών».
Για την ιστορία, να υπενθυμίσουμε ότι η κ. Αριστοτέλους ανέλαβε τη Διεύθυνση των Κεντρικών Φυλακών το 2014. Εκείνη την περίοδο, οι εφημερίδες έκαναν λόγο για μια γυναίκα που «κατάφερε να επιβάλει την τάξη» σε ένα ίδρυμα που ταλανιζόταν από κρίσεις: αυτοκτονίες, αποδράσεις, περιστατικά βίας και γενικευμένη ανομία. Από τις πρώτες κιόλας μέρες, προώθησε ένα νέο σωφρονιστικό μοντέλο, βασισμένο όχι στην εκδίκηση αλλά στην παιδεία, την ενδυνάμωση και την επανένταξη των κρατουμένων. Τουλάχιστον αυτό έλεγαν οι απέξω. Οι εντός, όμως, είχαν διαφορετική άποψη. Και η αλήθεια είναι ότι η δημοσιότητα που έλαβε το πρόσωπό της — θεμιτή ή όχι — είχε χτυπήσει κόκκινο. Έγινε πρωτοσέλιδο, σύμβολο αλλαγής για κάποιους, αιτία συζητήσεων για άλλους.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
