Μέσα σε λίγες ώρες, η πύρινη λαίλαπα κατέστρεψε ολοσχερώς 211 σπίτια στην επαρχία Λεμεσού. Όμως, ακόμα κι όταν το χθες μοιάζει να έχει χαθεί μέσα στις στάχτες, η παράδοση και η αλληλεγγύη που μας κληροδότησαν οι παλιοί δεν σβήνουν ποτέ. Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς, ανακοίνωσε ένα πακέτο οικονομικής στήριξης και αποκατάστασης, για να σταθεί δίπλα σε κάθε οικογένεια που δοκιμάζεται.
Η στήριξη αυτή δεν περιορίζεται σε νούμερα και αιτήσεις. Είναι πράξη ευθύνης, συνέχεια μιας ιστορικής σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στην πολιτεία και τον πολίτη. Στόχος είναι όχι μόνο η ανακούφιση, αλλά και η επανεκκίνηση: της ζωής, της καθημερινότητας, της αξιοπρέπειας.Πέρα από τα σπίτια, οι φλόγες κατέκαψαν επίσης 81 αποθήκες, 19 επαγγελματικά υποστατικά και 101 οχήματα, ενώ ο αριθμός των ζημιών ενδέχεται να αυξηθεί καθώς συνεχίζονται οι δηλώσεις των πληγέντων.
Το πακέτο περιλαμβάνει εφάπαξ αποζημιώσεις έως και €10.000 ανά οικογένεια, επιδότηση ενοικίου για όσο διαρκούν οι εργασίες αποκατάστασης, πλήρη κάλυψη των ζημιών με βάση αντικειμενικές εκτιμήσεις, καθώς και απαλλαγές από τέλη και μισθώματα. Η διαδικασία σχεδιάστηκε ώστε να είναι απλή και άμεση — χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια.
Οι επηρεαζόμενες Κοινότητες είναι: Όμοδος, Άρσος, Κοιλάνι, Βάσα Κοιλανίου, Βουνί, Συλίκου, Μαλιά, Λάνεια, Λόφου, Άγιος Θεράπων, Άγιος Αμβρόσιος, Κισσούσα, Πάχνα, Κάτω Κιβίδες, Πάνω Κιβίδες, Σούνι-Ζανακιά, Άλασσα, Μονάγρι, Πέρα Πεδί, Κούκα, Ποταμιού, Σωτήρα και Ύψωνας. Χωριά με ιστορία, με ανθρώπους ριζωμένους στον τόπο, που τώρα καλούνται να ξανασταθούν στα πόδια τους.
Στο πλαίσιο της στήριξης, για κάθε οικογένεια της οποίας η κύρια κατοικία έχει καταστραφεί ολοσχερώς, προβλέπεται εφάπαξ οικονομική χορηγία ύψους €10.000, συν €2.000 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Για παράδειγμα, μια οικογένεια με τρία εξαρτώμενα παιδιά θα λάβει συνολικά €16.000. Σε περίπτωση μερικής καταστροφής της κατοικίας, η χορηγία ανέρχεται σε €5.000 ανά οικογένεια, με πρόσθετο ποσό €1.000 ανά εξαρτώμενο τέκνο. Δηλαδή, για οικογένεια με δύο εξαρτώμενα παιδιά, το ποσό διαμορφώνεται στις €7.000.
Οι δικαιούχοι καθορίζονται με βάση το καθεστώς χρήσης του υποστατικού — δηλαδή αν είναι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές — ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Τα ποσά θα καταβληθούν μέσω τραπεζικού εμβάσματος, στον λογαριασμό που θα δηλώσουν οι δικαιούχοι, συνοδευόμενο από το απαραίτητο Έντυπο Εξουσιοδότησης για πληρωμές από το Μηχανογραφημένο Σύστημα Πληρωμών του Γενικού Λογιστηρίου της Δημοκρατίας (FIMAS). Τα έντυπα έχουν αποσταλεί στα Κοινοτικά Συμβούλια των επηρεαζόμενων περιοχών και θα πρέπει να αποσταλούν ηλεκτρονικά, υπογεγραμμένα μαζί με το IBAN Certificate, στη διεύθυνση [email protected].
Παράλληλα με την εφάπαξ χορηγία, η κυβέρνηση προχωρά και στην επιδότηση ενοικίου για τις οικογένειες που έχασαν την κατοικία τους ή δεν μπορούν πλέον να διαμείνουν σε αυτή. Το μέτρο αποσκοπεί στην κάλυψη των στεγαστικών αναγκών για όσο διάστημα διαρκούν οι διαδικασίες επιδιόρθωσης ή αναδόμησης των επηρεαζόμενων υποστατικών.
Από την 1η Σεπτεμβρίου 2025, θα καταβάλλεται επίδομα ενοικίου σε τριμηνιαία βάση, ύψους €800 ανά οικογένεια, καθώς και €200 για κάθε εξαρτώμενο τέκνο. Η διάρκεια της επιδότησης διαφοροποιείται ανάλογα με την περίπτωση:
- Για μόνιμες κατοικίες που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς, η επιδότηση ενοικίου παρέχεται για μέγιστη διάρκεια 24 μηνών.
- Για μόνιμες κατοικίες που έχουν υποστεί μερική καταστροφή και έχουν καταστεί μη κατοικήσιμες, καλύπτεται διάστημα έως 6 μηνών.
- Για ενοικιαστές πληγεισών κατοικιών, η επιδότηση παρέχεται για μέγιστη διάρκεια 3 μηνών.
Για παράδειγμα, οικογένεια δύο ατόμων που ανήκει στην πρώτη κατηγορία θα λαμβάνει €800 μηνιαίως για έως και 24 μήνες. Αντίστοιχα, οικογένεια με τρία εξαρτώμενα τέκνα θα λαμβάνει €1.400 μηνιαίως για την ίδια χρονική περίοδο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επιδότηση ενοικίου παρέχεται και σε δικαιούχους που θα φιλοξενηθούν προσωρινά σε συγγενικά ή φιλικά πρόσωπα, καθώς και σε όσους θα χρειαστούν το επίδομα για σκοπούς καταβολής εγγύησης (deposit) σε νέο ενοικιαστήριο.
Οι δικαιούχοι της δεύτερης κατηγορίας έχουν επίσης τη δυνατότητα να ενοικιάσουν οικιστική μονάδα ή να φιλοξενηθούν σε φιλικά/συγγενικά σπίτια, λαμβάνοντας την επιδότηση για μέχρι έξι μήνες. Εναλλακτικά, μπορούν να φιλοξενηθούν δωρεάν σε τουριστικά καταλύματα που διαθέτουν συνδικαλιστικές οργανώσεις (π.χ. ΠΑΣΥΔΥ, ΣΕΚ, ΔΕΟΚ, ΠΕΟ) σε ορεινές περιοχές κοντά στις πληγείσες Κοινότητες, καθώς και σε κυβερνητικές κατοικίες στο Τρόοδος. Η επιλογή αυτή δεν συνδυάζεται με την επιδότηση ενοικίου. Λεπτομέρειες σχετικά με τα διαθέσιμα καταλύματα, τις παροχές και τη διαδικασία δήλωσης ενδιαφέροντος θα ανακοινωθούν εντός Αυγούστου.
Η οικονομική στήριξη δεν σταματά στην άμεση ανακούφιση, αλλά επεκτείνεται στην πλήρη αποκατάσταση των ζημιών. Το κράτος θέτει σε εφαρμογή ένα μηχανισμό αξιολόγησης και επιχορήγησης, ώστε κάθε οικοδομή που υπέστη ζημιές να μπορέσει να επισκευαστεί ή να αναδομηθεί σωστά και δίκαια. Η εκτίμηση του κόστους αποκατάστασης θα γίνει από το ΕΤΕΚ, το οποίο θα ετοιμάσει αναλυτικές εκθέσεις για κάθε οικοδομή, καταγράφοντας την πρότερη κατάστασή της (όπου είναι γνωστή) και το κόστος των απαραίτητων εργασιών. Οι εκθέσεις αυτές θα βασίζονται στους όρους της εκδοθείσας οικοδομικής άδειας και θα στηρίζονται στις τρέχουσες τιμές αγοράς. Η Επαρχιακή Διοίκηση Λεμεσού θα συντάξει αντίστοιχες εκθέσεις για την εκτίμηση του κόστους του εξοπλισμού των οικοδομών. Στις περιπτώσεις ασφαλισμένων κατοικιών, θα καλύπτεται και το αφαιρετέο ποσό (excess waiver).
Για τις οικοδομές που είναι αδειοδοτημένες — είτε πρόκειται για σύγχρονες κατοικίες είτε για διατηρητέες ή παραδοσιακές — η οικονομική βοήθεια παραχωρείται χωρίς την ανάγκη υποβολής αίτησης ή παραστατικών. Ο κάθε δικαιούχος θα κληθεί να υπογράψει Υπεύθυνη Δήλωση αποδοχής του ποσού που καθορίζεται στην εκτίμηση του ΕΤΕΚ. Με την υπογραφή της δήλωσης, ο αιτητής αποποιείται του δικαιώματος ένστασης, εκτός αν επιλέξει να μην αποδεχτεί την πρόταση και να προχωρήσει σε μοναδική ένσταση προς την Επιτροπή Ενστάσεων της Επαρχιακής Διοίκησης Λεμεσού, η οποία θα λάβει τελική απόφαση. Η χορηγία θα καταβάλλεται σε τρεις δόσεις, 25% με την υπογραφή της Υπεύθυνης Δήλωσης, 25% με την προσκόμιση δήλωσης από μελετητή (Αρχιτέκτονα ή Πολιτικό Μηχανικό) ότι έχει αναλάβει τις εργασίες, 50% με την υποβολή Βεβαίωσης ότι έχει ολοκληρωθεί τουλάχιστον το 50% των εργασιών. Οι εργασίες αποκατάστασης, η αντικατάσταση εξοπλισμού και η γενική πρόοδος του έργου αποτελούν ευθύνη του ιδιοκτήτη.
Σε περιπτώσεις παραδοσιακών ή διατηρητέων οικοδομών, οι αποκαταστάσεις θα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική μορφολογία. Το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (ΤΠΟ) θα παρέχει τυποποιημένες εγκρίσεις, και η σχετική χορηγία θα καταβάλλεται ως εξής: 50% πριν την έναρξη εργασιών, 30% με την ολοκλήρωση του 50% των οικοδομικών εργασιών, 20% με την αποπεράτωση του έργου και επιβεβαίωση από το ΤΠΟ. Οι υπόλοιπες ζημιές (εξοπλισμός, εξωτερικές εργασίες κ.λπ.) αντιμετωπίζονται με την ίδια διαδικασία, κατόπιν έγκρισης από το ΤΠΟ. Τέλος, η αποκατάσταση ζημιών σε τουρκοκυπριακές οικοδομές θα καλυφθεί εξ ολοκλήρου από την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, με αυτόνομο μηχανισμό δράσης.
Για να διασφαλιστεί η στήριξη της υπαίθρου, αλλά και η τήρηση της αρχής της νομιμότητας, θεσπίζεται ειδική διαδικασία για τις μη αδειοδοτημένες οικοδομές, με στόχο την παροχή βοήθειας αλλά και τη σταδιακή ένταξή τους στο νόμιμο πολεοδομικό πλαίσιο. Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για αδειοδότηση ανάπτυξης στον Επαρχιακό Οργανισμό Αδειοδότησης Λεμεσού μέχρι τις 31.12.2025. Η οικονομική βοήθεια καταβάλλεται ως εξής:
- 25% με την υποβολή της αίτησης,
- 25% με την παρουσίαση δήλωσης από μελετητή (Αρχιτέκτονας/Πολιτικός Μηχανικός),
- 50% με την υποβολή Βεβαίωσης υλοποίησης του 50% των εργασιών από τον μελετητή.
Σημείωση: Εφόσον δεν αδειοδοτηθούν, παραχωρείται μόνο το 25% της εκτιμηθείσας ζημιάς που ήδη καταβλήθηκε με την υποβολή της αίτησης. Οι ιδιοκτήτες υποβάλλουν αίτηση στον Επαρχιακό Οργανισμό Αυτοδιοίκησης μέχρι τις 31.12.2025. Ανάλογα με την κατάληξη της αίτησης: Εφόσον αδειοδοτηθούν, παραχωρείται ποσό ίσου με το αφαιρετέο (excess waiver) της ασφάλειας, Αν δεν αδειοδοτηθούν, παρέχεται 25% του excess waiver ως κατά χάριν βοήθεια.
Για υποστατικά εκτός οικιστικής ζώνης, χωρίς ασφάλεια η αίτηση για αδειοδότηση υποβάλλεται στο Συμβούλιο Μελέτης Παρεκκλίσεων μέχρι τις 31.12.2025. Η οικονομική βοήθεια καταβάλλεται ως εξής:
- 25% με την υποβολή της αίτησης,
- 25% με δήλωση ανάληψης εργασιών από μελετητή,
- 50% με Βεβαίωση για υλοποίηση του 50% των εργασιών.
Αν δεν δοθεί άδεια, παραμένει μόνο η αρχική καταβολή του 25% ως κατά χάριν βοήθεια.
Για υποστατικά εκτός οικιστικής ζώνης, με ασφάλεια εφόσον αδειοδοτηθούν, παραχωρείται το εξ’ ολοκλήρου excess waiver της ασφάλειας, Αν δεν αδειοδοτηθούν, καταβάλλεται 25% του excess waiver ως οικονομική βοήθεια. Μόνιμοι κάτοικοι και επιχειρήσεις στις πληγείσες κοινότητες απαλλάσσονται από κοινοτικά τέλη και φορολογίες για το 2025. Η ίδια ρύθμιση εφαρμόζεται και για κρατικά τεμάχια που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς/κτηνοτροφικούς σκοπούς και έχουν παραχωρηθεί μέσω σύμβασης ή άδειας χρήσης.Το κόστος θα καλυφθεί από το κράτος.
Για τουρκοκυπριακές περιουσίες και κρατικά τεμάχια που ενοικιάζονται για γεωργικούς ή κτηνοτροφικούς σκοπούς στις πληγείσες περιοχές, αναστέλλεται η καταβολή ενοικίου για 12 μήνες από 1η Αυγούστου 2025 — ανεξάρτητα από άλλες μορφές ενίσχυσης. Για όσους έχασαν ταξιδιωτικά ή άλλα κρατικά έγγραφα λόγω της πυρκαγιάς, προβλέπεται η δωρεάν επανέκδοσή τους (ταυτότητα, διαβατήριο, πιστοποιητικά γέννησης κ.λπ.).
Ορισμένες κατηγορίες υποστατικών και ζημιών εξαιρούνται από τις παρεχόμενες οικονομικές ενισχύσεις, για λόγους διαφάνειας, στόχευσης και εξορθολογισμού των διαθέσιμων πόρων:
- Δεν παρέχεται οποιαδήποτε οικονομική βοήθεια σε εγκαταλελειμμένα υποστατικά, ιδίως σε όσα δεν διαθέτουν ενεργή παροχή ρεύματος κατά τον χρόνο της καταγραφής.
- Κτήρια που ανεγέρθηκαν πριν την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας λογίζονται ως αδειοδοτημένα και αντιμετωπίζονται αναλόγως στο πλαίσιο των μέτρων στήριξης.
- Οι βοηθητικές οικοδομές (π.χ. αποθήκες, γκαράζ κ.λπ.) υπόκεινται στα ίδια κριτήρια αποζημίωσης με τις κύριες κατοικίες ή χρήσεις.
- Ζημιές σε εξωτερικά έργα (όπως περίφραξη, πλακόστρωτο ή πέργολες) αποζημιώνονται μόνο εφόσον πρόκειται για μόνιμες και σταθερές κατασκευές, που αποτελούν λειτουργικό μέρος του υποστατικού.
- Αντιθέτως, πισίνες, τεχνητά στοιχεία τοπίου και χλοοτάπητες εξαιρούνται πλήρως από τις αποζημιώσεις, ως μη αναγκαία ή πολυτελή έξοδα.
- Στην περίπτωση επαγγελματικών υποστατικών, καλύπτεται μόνο το κόστος αποκατάστασης της οικοδομής. Η αποζημίωση για τον εξοπλισμό αυτών των υποστατικών προγραμματίζεται σε μεταγενέστερο στάδιο, από το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.
- Τέλος, δεν προβλέπεται καμία αποζημίωση για εμπορεύματα ή αποθέματα, τα οποία εξαιρούνται του σχεδίου στήριξης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
.
