Θλίψη ανά το παγκύπριο προκάλεσε η είδηση του θανάτου της παραδοσιακής τραγουδίστριας, Κυριακούς Πελαγίας, η οποία έφυγε το πρωί του Σαββάτου σε ηλικία 86 ετών.Γνωστά πρόσωπα που είχαν την τύχη να συνεργαστούν μαζί της αλλά και άτομα που λάτρεψαν το διαφορετικό είδος τραγουδιού που είχε επιλέξει την αποχαιρέτησαν μέσω διαδικτύου με συγκινητικά λόγια.
Τη δυσάρεστη είδηση γνωστοποίησε η εγγονή της, Σόλια Πελαγία, που την αποχαιρέτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναρτώντας δύο φωτογραφίες της λατρευτής γιαγιάς της.
ΣΟΛΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ
«Κάθε αρχή έχει και ένα τέλος έλεγες πάντα γιαγιά μου… Σίγησε το αηδόνι της Κύπρου. Έφυγες γιαγιά μου. Καλό παράδεισο και να βρίσκεσαι στους κήπους με τα λουλούδια που σου άρεσαν τόσο. Σε αγαπώ για πάντα»
ΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ
«Πέρτικα του Παραλιμνιού
ήταν γραφτόν τζι’ εγίνη
για να φτωσίνει η τραουδκιά
τζι’ ο άδης ν’ αρκοντύνει.
Τωρά που φεύκεις, ξέρε το,
μια ένοια ‘ννα με φάει,
ποιαν εν να πω Μαστόρισσαν
που τα τωρά τζι’α πάει.
Μαστόρισσα μας στο καλόν. Κοαλόν παράδεισο!!!!!!!»
ΑΝΤΡΗ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ
«Ακριβή μας Πελαγια, Μαστορισσα μας, Καλό Ταξίδι στο Φως! Σ ευχαριστούμε για την τεράστια κληρονομιά και τις συμβουλές που μας έδινες !
Εφυες τσια σταμάτησαν πουλιά να κελαδουσιν
γιατί ήσουν πιο γλυκόφωνη χωρίς Εσσεν θρηνουσιν .
Έχτισες της παράδοσης τον πύρκο με μεράκι
να αντέχουν τα θεμέλια
σ οποίον σεισμό τους λάχει.
γιατί άφησες συνεχιστές άξιους στο πλευρό σου ,
να σε τιμούν μαστορισσα
να ψαλλουν στο θαφκιο σου…
Κάθε πουλί με την φωνή
λαλεί η παροιμία
μα Εσου ήσουν η καλύτερη
λαλώ σου Πελαγία.
Σου πρέπουν δόξες και τιμές αφού είχες τα βραβεία
θα ψάλλεις στον Παράδεισο την κάθε ψαλμωδία….
Φτωχότερη η πατρίδα μας ότι Τζιάν πω θαν ψέμα
εις στο καλό μαστορισσα
ήσουν της Κύπρου στέμμα..
Αιώνια σου η μνήμη…
Εύχομαι το έργο σου που θεμελιώθηκε από άξιους συνεργάτες και πρωταγωνιστές της παράδοσης να συνεχιστεί επάξια…..Παρέδωσες χρυσή σκυτάλη και πιστεύω έτσι θα παραδοθεί και στις επόμενες γενιές».
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΧΑΤΖΗΑΔΑΜΟΥ
«Σ’ ευχαριστώ για όλα… Σ’ ευχαριστούμε για όλα…»
ΗΡΑΚΛΗΣ ΓΙΩΡΓΑΛΛΗΣ
«Έφυγε η φωνή της Κύπρου μας !
Στα 86 της χρόνια έφυγε από κοντά μας ή φωνή της παράδοσης μας Κυριακού Πελαγία !
Αιωνία της η μνήμη, καλό παράδεισο . Ευχαριστώ το φίλο Μιχάλη Χατζημιχαήλ που φρόντισε το καλοκαίρι και συνάντησα την μεγάλη αυτή φωνή το περασμένο Σεπτέμβριο. Αν και είχε προβλήματα υγείας δέχτηκε να μας συναντήσει και να μας απαγγείλει όμορφα αυτοσχέδια ποιήματά της. Η φωνή της θα ακολουθεί γενεές και θα είναι αθάνατη. Καλό ταξίδι αγαπημένη “ΜΑΣΤΟΡΙΣΣΑ ” όπως σε αποκαλούσε ο γιος σου( όπως έλεγες τον άνθρωπο )Μιχάλη Χατζημιχαήλ».
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΗΛΙΩΤΟΥ
«Ψυχοσάββατο επέλεξες να φτερουγίσεις στα ουράνια Κυριακού Πελαγία.Να πας στο καλό. Από σήμερα ο παράδεισος θα γεμίσει με τα τραγούδια σου και τη χαρακτηριστική, αυθεντική φωνή σου. Το ραδιόφωνο του ΡΙΚ, αποχαιρετά με πόνο τη “μαστόρισσα”.Θα σε τιμήσουμε, όπως μας τίμησες τόσα χρόνια».
ΑΡΓΥΡΟΥΛΑ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗ
«Εφυες τσια σταμάτησαν πουλιά να κελαδουσιν
γιατί ήσουν πιο γλυκόφωνή χωρίς εσσε θρηνουσιν
Έχτισε της παράδοσης τον πύρκο με μεράκι
να αντέχουν τα θεμέλια
σ οποίον σεισμό τους λάχει
γιατί άφησες συνεχιστές άξιους στο πλευρό σου
Να σε τιμούν μαστορισσα
Να ψαλλουν στο θαφκιο σου…
Κάθε πουλί με την φωνή
λαλεί η παροιμία
μα εσου ήσουν η καλύτερη
λαλώ σου Πελαγία.
Σου πρέπουσα δόξες και τιμές αφού είχες τα βραβεία θα ψάλλεις στον Παράδεισο την κάθε ψαλμωδία….
Φτωχότερη η πατρίδα μας ότι Τζιάν πω θαν ψέμα
εις στο καλό μαστορισσα
ήσουν της Κύπρου στέμμα..
Αιώνια σου η μνήμη…
Εύχομαι το έργο σου που θεμελιώθηκε από άξιους συνεργάτες και πρωταγωνιστές της παράδοσης να συνεχιστεί επάξια…..Παρέδωσες χρυσή σκυτάλη και πιστεύω έτσι θα παραδοθεί και στις επόμενες γενιές».
ΜΑΡΙΟΣ ΣΚΟΡΔΗΣ
«Καλό ταξίδι Κυριακού»
ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
«Στο καλό Μαστόρισσα! Σε μια παραγωγή του 1983 στο ΡΙΚ, είπε σε ένα δίστιχο της, στο θέμα της Τουρκικής Εισβολής:
Μες την καρκιά μου οι καμοί
Εχτίσασίν παλάτι
Μα στέκω τζαι χαλώ τους το
Τζαι πάω τους γινάτι
Η φωνή της, γράφτηκε στην ιστορία της Κύπρου και θα μείνει γραμμένη ως η Κυριακού Πελαγία της Παράδοσης της Κύπρου!»
ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ
«Βάωσε τζαι ρομάνισε
βάλ την κουφή μαντάλι .
Κυριακού Πελαγία όλη η Κύπρος σε χαιρετά»
ΤΑΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
«Αιωνία της η Μνήμη. Λαϊκή παραδοσιακή τραγουδίστρια της Κύπρου. H Κυριακού Πελαγία γεννήθηκε στο Παραλίμνι της Κύπρου στις 8 Ιουλίου 1936. Πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου 2023 σε ηλικία 86 χρονών»
ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΛΟΥΚΑ
«Αιωνία σου η μνήμη. Καλό ταξίδι στο φως»
ΑΒΕΡΩΦ ΝΕΟΦΥΤΟΥ
«Η Κυριακού Πελαγία, το αηδόνι της Κύπρου μας, συνέδεσε το όνομά της με την παράδοση και τα τραγούδια της μεγάλωσαν γενιές και γενιές. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και τους οικείους της μεγάλης, γνήσιας, παραδοσιακής μας ερμηνεύτριας Κυριακούς Πελαγία».
Η μαστόρισσα…
H Κυριακού Πελαγία γεννήθηκε στο Παραλίμνι της Κύπρου στις 8 Ιουλίου 1936. Πατέρας της ήταν ο Δαμιανός Κουζαλής (1903-1973), ένας εξαίρετος παραδοσιακός τραγουδιστής που διακρινόταν τόσο στα ερωτικά όσο και στο «τσιάτισμα». Μητέρα της ήταν η Μαρία Κουτσόλουκα (1908-1993) που γνώριζε αρκετά παλιά δίστιχα και τραγούδια.
Το ταλέντο της Κυριακούς φάνηκε από τα παιδικά της χρόνια. Η ίδια λέει πως από τη στιγμή που άρχισε να αντιλαμβάνεται τον κόσμο και την ζωή άρχισε να τραγουδά. Ήταν το μόνο που θυμάται να της αρέσει. Πρώτος δάσκαλός της ήταν ο πατέρας της και μετά οι άλλοι τραγουδιστές της εποχής. Έμαθε τις διάφορες Κυπριακές «φωνές» και άρχισε να ταιριάζει στίχους πάνω στις μελωδίες αυτές. Από 15 χρονών άρχισε να τραγουδά στους συγγενικούς και φιλικούς της γάμους, στις διάφορες οικογενειακές συγκεντρώσεις, στα τοπικά πανηγύρια και στις θρησκευτικές γιορτές. Παντρεύτηκε το 1957 τον Γεώργιο Πελαγία και απέκτησε δυο γιούς και μια κόρη.
Η Κυριακού Πελαγία ήταν μία γνήσια παραδοσιακή ερμηνεύτρια, η φωνή της κυπριακής υπάιθρου, «η φωνή που όταν την ακούς θέλεις να ξαπολυθείς με στα περβόλια τζιαι τα ορμάνια», όπως χαρακτηριστικά έχει πει ο ποιητής μας Μιχάλης Πασιαρδής.
Το ηχόχρωμα της φωνής της, έχει πολλά βυζαντινά και Μικρασιατικά μουσικά στοιχεία. Είναι εξαιρετική τόσο στο τραγούδι όσο και στο «τσιάτισμα»,τα ερωτικά δίστιχα και την ποίηση. Το 1987 εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Κυπριακός Στίχος». Από τις αρχές του 1995 συνεργάζεται δισκογραφικά με το μουσικό σχήμα «Μεσόγειος». Καρπός αυτής της συνεργασίας είναι «ΤΑ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΩΤΙΚΑ 1 & 2» που γνώρισαν εξαιρετικά μεγάλη επιτυχία.
Η Κυριακού Πελαγία, η Μαστόρισσα όπως την χαρακτήριζαν συνάδελφοί της, είχε δώσει με την ερμηνεία της άλλη διάσταση στο κυπριακό Δημοτικό τραγούδι. Από τη μία η αυθεντικότητα κι καθαρότητά της κι από την άλλη τα ακούσματα και οι εμπειρίες που κουβαλούσε από μια άλλη εποχή, σε συνάρτηση με το ταλέντο και τον αυθορμητισμό της, την καθιέρωσαν στη συνείδηση του Κυπριακού λαού ως μία ξεχωριστή και μοναδική παραδοσιακή ερμηνεύτρια.
Θεματοφύλακας των ηθών και των εθίμων σμίγοντας την τέχνη της με το μουσικό σχήμα «Μεσόγειος» και πιασμένη χέρι-χέρι με το προσωπικό αρχείο του Μιχάλη Χατζημιχαήλ έγραψε νέο σημαντικό κεφάλαιο έγραψε νέο κεφάλαιο στο βιβλίο της παραδοσιακής μουσικής απασχολώντας συχνά του μελετητές αυτής. Το μεγαλύτερο όμως επίτευγμα της Κυριακούς Πελαγίας είναι ότι κατάφερε να φέρει τους νέους στην αυλή του Δημοτικού τραγουδιού.
